Fotowoltaika dla laika. 33 najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi dotyczące instalacji fotowoltaicznych.

Fotowoltaika to super sprawa. Cicha, czysta i bezobsługowa. Produkuje czystą energię elektryczną, która pozwala na zmniejszenie rachunków za prąd i spore oszczędności. Raz zamontowana instalacja działa przez wiele lat i dostarcza energię elektryczną dla naszego domu. Sam zamontowałem instalację fotowoltaiczną na dachu swojego domu i jestem z tego rozwiązania bardzo zadowolony. W tym wpisie przedstawię najczęściej zadawane pytania dotyczące fotowoltaiki i postaram się na nie odpowiedzieć w sposób jasny i zrozumiały.

 

1.  Czy jest fotowoltaika?

Fotowoltaika to technologia, która dzięki wykorzystaniu specjalnych urządzeń (ogniwa fotowoltaiczne) pozwala na przetwarzanie promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Obecnie jest to jedna z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki, ponieważ zapotrzebowanie na czystą energię elektryczną pochodzącą z odnawialnych źródeł energii rośnie bardzo szybko.

 

  2. Jak działa instalacja fotowoltaiczna?

Instalacja fotowoltaiczna składa się z paneli fotowoltaicznych, inwertera, przewodów elektrycznych, zabezpieczeń elektrycznych i odpowiedniego systemu montażowego. Panele fotowoltaiczne najczęściej montuje się na dachu budynku, żeby jak najdłużej były wystawione na działanie promieni słonecznych. Jeśli konstrukcja dachu lub położenie domu nie pozwalają na zamontowanie paneli na dachu, to można je umieścić na odpowiedniej konstrukcji, np. w ogrodzie. Panele fotowoltaiczne należy połączyć z inwerterem ( inna nazwa, falownik), który przekształca prąd stały, jaki produkują panele, na prąd przemienny, jaki mamy w sieci energetycznej. Falownik umożliwia również wprowadzenie prądu wyprodukowanego przez naszą domową instalację do sieci energetycznej.

 

3. Jakie są rodzaje instalacji fotowoltaicznych?

Wyróżniamy dwa podstawowe typy instalacji fotowoltaicznych, on-grid i off-grid.

Instalacja on-grid – najczęściej spotykany typ instalacji w domach jednorodzinnych. Instalacja połączona jest z siecią energetyczną i nadwyżki energii wprowadzamy do sieci energetycznej. Możemy je odebrać kiedy nie produkujemy prądu ze słońca (nocą, zimą, w pochmurne dni).

Instalacja off-grid – stosuje się najczęściej kiedy budynek nie jest podłączony do publicznej sieci energetycznej. W takiej instalacji mamy dodatkowo akumulatory, które pozwalają na magazynowanie nadwyżek energii elektrycznej wyprodukowanej w słoneczne dni i wykorzystanie ich kiedy nie ma słońca.

 

4. Gdzie montuje się najczęściej panele fotowoltaiczne?

Panele najwygodniej jest zamontować na dachu budynku. Jeśli jednak konstrukcja dachu na to nie pozwala lub mamy dach z dużym zacienieniem to można panele zamontować na dachu garażu, budynku gospodarczego lub na odpowiedniej konstrukcji w ogrodzie. Czasem, głównie w nowy budynkach, można spotkać panele zamontowane na elewacji, na ścianach. Coraz popularniejsze stają się także tzw. wiaty solarne (CarPorty). Są to zadaszenia miejsc parkingowych, które na dachu mają panele solarne. W takiej wiacie może być także zamontowana ładowarka do samochodów elektrycznych żeby można było ładować samochód elektryczny energią ze słońca.

 

5. Jakie urządzenia można zasilać energią wyprodukowaną przez instalacje fotowoltaiczne?

Inwerter czyli serce każdej instalacji fotowoltaicznej typu On-grid zamienia prąd stały na przemienny i wprowadza go do sieci energetycznej, do której podłączony jest nasz budynek. Energią wyprodukowaną przez instalację fotowoltaiczną można zasilać każde urządzenie, które podłączymy do domowego gniazdka elektrycznego.

 

6.  Czy w Polsce jest wystarczająco dużo słonecznych dni, żeby fotowoltaika się opłacała?

Polska ma bardzo dobre warunki, które sprzyjają produkcji prądu ze słońca. Ilość energii słonecznej jaką możemy wykorzystać do produkcji energii elektrycznej jest podobna jak w Niemczech, a u naszego zachodniego sąsiada fotowoltaika sprawdza się bardzo dobrze. Są dni, kiedy całkowite zapotrzebowanie Niemiec na energię pochodzi z odnawialnych źródeł energii. W Polsce może być podobnie. Każdy zainstalowany kilowat mocy może w ciągu roku wyprodukować 1 MW energii elektrycznej. Jeśli mamy na dachu domu panele o łącznej mocy np. 5 kWp to w ciągu roku mogą one wyprodukować około 5000 kWh energii elektrycznej.

 

7. Jakie korzyści daje zamontowanie instalacji fotowoltaicznej w swoim domu?

Po pierwsze, zmniejszamy rachunki za energię elektryczną, po drugie przyczyniamy się do zmniejszenia zanieczyszczeń w powietrzu bo elektrownie spalają mniej węgla, potrzebnego do produkcji prądu. Po trzecie, możemy zmienić nasze ogrzewanie na elektryczne i nie płacić za energię, którą możemy wyprodukować za pomocą naszej instalacji fotowoltaicznej. Po czwarte, nie przerażają nas podwyżki cen energii elektrycznej ponieważ z dostawcą prądu rozliczamy się w kilowatogodzinach a nie w złotówkach. Owszem, jeśli zabranie nam energii wyprodukowanej przez naszą instalację fotowoltaiczną, to za dokupiony prąd będzie trzeba zapłacić, ale jeśli dobrze dobierzemy wielkość instalacji fotowoltaicznej, to będzie to niewielka kwota.

 

8. Jak dużą instalację fotowoltaiczną potrzebujesz, żeby pokryć zapotrzebowanie na prąd swojego domu w 100% ?

Żeby odpowiedzieć na to pytanie, musisz wiedzieć, ile energii elektrycznej zużywasz w ciągu roku. Możesz to sprawdzić na fakturach za prąd lub na stronie swojego dostawcy energii elektrycznej w panelu klienta. Trzeba zsumować zużycie z ostatnich 12 miesięcy.

Jeśli wiesz już, ile prądu rocznie potrzebujesz, to możesz łatwo policzyć jaką moc powinna mieć twoja instalacja. Wystarczy do rocznego zużycia dodać 20% i mamy gotowy wynik.

Jeśli rocznie zużywasz 5000 kWh energii to żeby pokryć roczne zapotrzebowanie na prąd powinieneś zamontować panele o mocy 6000 kWp.

A dlaczego trzeba dokładać te 20%? 

To proste. Nigdy nie zużyjesz całej wyprodukowanej energii na bieżąco. Zawsze część zmagazynujesz w sieci energetycznej. Ale odebrać z „magazynu” możesz 80% tego, co do niego wysłałeś. Żeby pokryć tą opłatę za przechowanie energii, musisz jej więcej wyprodukować.

Przykład.

Zużywasz 5000 kWh energii rocznie.

Twoja instalacja ma 6000 kWp mocy w panelach.

Auto-konsumpcja, czyli zużycie wyprodukowanej energii na potrzeby własne to 20%, reszta trafia do magazynu, którym jest sieć energetyczna.

6000 kWh – 20% auto-konsumpcji (1200 kWh) = 4800 kWh zmagazynowanej w sieci energetycznej.

Odebrać z sieci za darmo możesz 4800 kWh – 20% opłaty za przechowanie energii czyli 3840 kWh.

Czyli podsumowując, 3840 kWh z magazynu + 1200 kWh auto-konsumpcji = 5040 kWh darmowej energii do wykorzystania w ciągu roku.

Z wyliczeń wynika, że instalacja o mocy 6000 kWp pozwala w 100% na pokrycie zapotrzebowania na energię elektryczną naszego domu.

 

9. Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna i kiedy zwrócą się zainwestowane w instalację pieniądze?

Obecnie, w 2020 roku musimy się liczyć z wydatkiem około 4000-5000 zł za 1 kWp mocy zainstalowanej instalacji. Czyli instalacja o mocy 5 kWp będzie kosztowała około 25000 zł.

Ale, tą kwotę możemy pomniejszyć o :

• dotację z programu „Mój prąd” (5000 zł) lub, o ile to korzystniejsze, o dotacje z lokalnych gmin i samorządów
• ulgę podatkową, która pozwala na odliczenie kosztów instalacji fotowoltaicznej od dochodu.

Przykład.

Montujemy instalację fotowoltaiczną o mocy 5 kWp i płacimy za nią 25000 zł.

Otrzymujemy dotację z programu Mój prąd – 5000 zł.

Od kwoty 25000 zł odejmujemy 5000 zł dotacji. To co nam zostało, czyli 20000 zł wpisujemy w rozliczeniu rocznym PIT. Jeśli nasz podatek dochodowy to 18 %, to otrzymujemy zwrot z PIT w kwocie 3600 zł.

Po odliczeniach mamy:

 25000 zł – 5000 zł – 3600 zł = 16400 zł

Koszt instalacji zmniejszył się do 16400 zł.

Jeśli za prąd płaciliśmy około 2500 zł rocznie to zainwestowane pieniądze zwrócą się nam w 6,5 roku. Później będziemy już czerpać zyski z zainstalowanej instalacji fotowoltaicznej oszczędzając na rachunkach za prąd.

 

10. Jak długo pracują panele fotowoltaiczne i inwerter, czy trzeba je co kilka lat wymieniać?

Każdy szanujący się producent paneli fotowoltaicznych daje co najmniej 10 lat gwarancji na panele fotowoltaiczne. Co więcej, gwarantuje również, że po 20 latach ich sprawność nie będzie niższa niż 80%. To daje nam gwarancję, że zamontowanej instalacji fotowoltaicznej nie będzie trzeba wymieniać przez co najmniej 20 lat.

Badania Instytutu Fraunhofera pokazują, iż w rzeczywistości spadek mocy paneli jest niższy i wynosi ok 0,1-0,5%/rok).

Drugim ważnym elementem instalacji jest inwerter. To skomplikowane urządzenie elektryczne, które zamienia prąd stały na przemienny. Dobrej klasy inwertery mają gwarancję na co najmniej 5 lat, z możliwością jej rozszerzenia nawet do 10 lat. W praktyce, jeśli urządzenie będzie eksploatowane zgodnie z przeznaczeniem w sprzyjających warunkach to może bezawaryjnie pracować tak samo długo jak panele fotowoltaiczne.

Ciekawostka.

W Anglii pierwsza instalacja fotowoltaiczna została podłączona do sieci energetycznej 27 lipca 1994 roku. Składała się z 36 polikrystalicznych ogniw Solarex o mocy 60Wp każde. Miała moc 2 kWp. Koszt tej instalacji to 6900 funtów za 1 kW. Przez 20 lat bezawaryjnego działania wyprodukowała 33 MW energii elektrycznej. Po tym czasie postanowiono sprawdzić sprawność ogniw fotowoltaicznych i okazało się, że nie mają one 80% sprawności tylko 95%. Przez 20 lat pracy straciły tylko 5% mocy. Taki wynik zaskoczył wszystkich, łącznie z producentem.

W tej instalacji wymieniony został inwerter, w 2008 roku. Nie dlatego że poprzedni się popsuł. Właściciele chcieli mieć nowszy, bardziej wydajny model falownika. Jak łatwo policzyć, pierwszy pracował przez 14 lat i nic złego z nim się nie działo.

O tej instalacji i wynikach pomiarów ogniw można przeczytać:

• Pierwsza instalacja fotowoltaiczna podłączona do sieci energetycznej w Anglii po 20 latach pracy
• Pierwsza instalacja fotowoltaiczna w UK

 

A tu kilka ciekawych artykułów o najstarszych instalacjach fotowoltaicznych. Co ważne, mają się dobrze i pracują do dziś.

• Jak działa najstarsza instalacja fotowoltaiczna w Szwajcarii, zainstalowana w 1982 roku?
• Jak działa najstarsza elektrownia fotowoltaiczna w Niemczech, uruchomiona w 1976 roku?
• A tu kilka słów o 22-letniej instalacji fotowoltaicznej w Anglii. 

Od tych zamierzchłych czasów technologia produkcji paneli fotowoltaicznych znacznie się poprawiła. Jeśli dziś montowane panele będą miały za 20 lat tak wysoką sprawność jak te w Anglii to raz zamontowanej instalacji nie będzie trzeba wymieniać nigdy na nową. No chyba, że na czas remontu dachu lub jeśli ktoś będzie chciał np. zwiększyć moc instalacji i wymienić panele na ładniejsze i bardziej wydajne.

W Polsce nie mamy chyba tak „starych” instalacji fotowoltaicznych. No chyba, że ktoś z was ma panele fotowoltaiczne już kilkanaście lat, to niech się pochwali, czy instalacja jest tak wydajna jak na początku?

 

11. Czy panele fotowoltaiczne są podatne na uszkodzenia? Czy nie zniszczy ich grad lub śnieg?

Każdy szanujący się producent paneli, który produkuje produkty wysokiej jakości daje gwarancję, że jego panele wytrzymają gradobicie i śnieg zalegający na panelach zimą. Podczas testów szyba modułu fotowoltaicznego musi wytrzymać gradobicie kulami lodowymi o średnicy 25 mm.

Podstawowe testy wytrzymałościowe paneli fotowoltaicznych, to:

1. Test na uderzenie gradu (hail impact test) – przeprowadza się go za pomocą specjalistycznych wyrzutni kulek imitujących grad. Test przeprowadza się w 11 cyklach, a kulki gradu mają średnicę około 25 mm i uderzają z prędkością 23m/s. Po zakończeniu testu nie powinny wystąpić uszkodzenia takie jak pęknięcia ogniw, szkła czy deformacje strukturalne.

2. Test na obciążenia mechaniczne statyczne (static load test) – panel PV obciąża się ciężarem wywołując przez okres 1h naprężenie rzędu 2400Pa. Test wytrzymałości trwa tak długo, aż panel pęknie.

 

12. Czy instalacja fotowoltaiczna wymaga codziennej/cyklicznej obsługi?

Nie. Instalacja fotowoltaiczna jest bezobsługowa. Raz podłączona nie wymaga ingerencji ani obsługi. Paneli fotowoltaicznych nie trzeba myć. Ich powierzchnie pokryte są specjalną warstwą, która zapobiega przywieraniu brudu i kurzu a deszcz skutecznie zmyje to, co na panelach się zebrało.

Zaleca się co 2-3 lata sprawdzić czy elementy łączące instalację takie jak przewody elektryczne, złączki są w dobrym stanie i nie są przetarte/zniszczone.

 

13. Czym instalacja fotowoltaiczna różni się od kolektorów solarnych?

Kolektory solarne zmieniają energię promieniowania słonecznego na energię cieplną więc mogą być używane tylko do podgrzewania wody. Instalacja fotowoltaiczna zamienia promienie słoneczne na energię elektryczną która jest uniwersalnym, łatwo sterowalnym medium, które można wykorzystać w gospodarstwie domowym na wiele sposobów.

 

14. Czy instalacja fotowoltaiczna działa zimą, w dni pochmurne, kiedy nie ma słońca?

Ogniwa krzemowe, z których zbudowane są panele fotowoltaiczne produkują prąd kiedy docierają do nich promienie słoneczne. Nie musi to być promieniowanie bezpośrednie, może być rozproszone. Każdego dnia do ziemi dociera promieniowanie słoneczne. Kiedy są chmury, to mniej intensywne. Instalacja fotowoltaiczna działa codziennie, od wschodu do zachodu słońca. Oczywiście w dni pochmurne ma mniejszą wydajność, ale pracuje, produkując energię elektryczną.

Zimą, kiedy dni są krótkie a słońce jest „nisko” nad horyzontem, instalacja fotowoltaiczna działa. Owszem uzyski są małe bo słońce świeci tylko przez 5-6 godzin na dobę i często mamy pochmurne dni i mgły, ale w zimowe dni prąd ze słońca także płynie do naszego domu. Co więcej, niskie temperatury sprzyjają pracy paneli fotowoltaicznych. Wydajność paneli spada kiedy rośnie ich temperatura. Zimą kiedy mamy niskie temperatury panele pracują z wysoką mocą, przekraczającą nawet ich moc deklarowaną przez producentów. Z mroźne, słoneczne dni panel o mocy deklarowanej np. 280 Wp może generować nawet 300 Wp mocy. Trzeba o tym pamiętać podczas projektowania instalacji i doborze ilości paneli do jednego obwodu. Jeśli inwerter ma maksymalne napięcie wejściowe na poziomie np. 600 V to teoretycznie możemy do niego podłączyć np. 19 modułów, które mają napięcie na poziomie 30 V. Ale uwaga, zimą, w słoneczne, mroźne dni panel może generować napięcie dochodzące nawet do 35 V i wtedy przekroczymy dopuszczalną wartość napięcia wejściowego dla inwertera. Dobrej klasy inwerter zapewne się wyłączy, a gorszy falownik może ulec uszkodzeniu.

 

15. Jaki jest najlepszy/optymalny kąt nachylenia dachu dla montażu instalacji fotowoltaicznej?

Kąt nachylenia dachu ma znaczenie i wpływa na uzysk energii z paneli fotowoltaicznych. Optymalny kąt nachylenia dachu do zakres 30-40 stopni w przypadku orientacji południowej i 15-25 stopni jeśli instalacja jest zamontowana w kierunkach wschód-zachód. Jeśli dach twojego domu ma inny kąt nachylenia dachu to nie ma się czym przejmować. Straty uzysku związane z większym nachyleniem dachu liczone są w pojedynczych procentach.

 

16. Czy można instalować panele fotowoltaiczne na dachu płaskim ?

Panele fotowoltaiczne można instalować na każdym dachu, którego konstrukcja jest na tyle wytrzymała, że utrzyma dodatkowy ciężar paneli. Mogą to być również dachy płaskie. Producenci mają w swojej ofercie specjalne konstrukcje wsporcze, które pozwalają na montaż paneli na dachu płaskim. Taki dach jest jednak bardziej wymagającym miejscem do montażu paneli PV, ponieważ potrzebujemy więcej miejsca do ustawienia kilku rzędów paneli  w taki sposób, żeby jeden rząd nie zacieniał innego.

17. Czy instalacja fotowoltaiczna, panele zainstalowane na dachu powinny być uziemione?

Tak, dla zachowania bezpieczeństwa użytkowników, ich domów i trwałości elementów instalacji cała instalacja fotowoltaiczna powinna być uziemiona. Porządne falowniki mają zabezpieczenie, które sprawia, że jeśli nie podłączymy do inwertera uziemienia, urządzenie nie uruchomi się.

Niestety wiele firm montujących instalacje fotowoltaiczne pomija konieczność uziemienia konstrukcji montażowej i modułów fotowoltaicznych. A bo się  nie chce, bo to kosztuje, bo trzeba dodatkowego nakładu pracy itp. Inwestor bardzo często nie wie, że panele które ma na dachu domu nie są uziemione. A powinny być ze względu na to, że uziemienie:

• poprawia ochronę przeciwprzepięciową
• poprawia ochronę przeciwporażeniową
• poprawia ochronę odgromową
• zapewnia bezpieczeństwo instalacji podczas awarii jednego lub części modułów
• chroni instalację przez pojawianiem się prądów pasożytniczych i wysokiego napięcia elektrostatycznego

Pamiętaj, jeśli jakaś firma montuje ci instalację fotowoltaiczną to wymuszaj na nich, żeby zamontowali dodatkowe uziemienie całej instalacji, łącznie z modułami zamontowanymi na dachu. Powinien to być oddzielny przewód uziemiający, poprowadzony na zewnątrz domu, zakończony wbitym głęboko w ziemię prętem uziemiającym.

Dlaczego ma być na zewnątrz domu?

Niektóre firmy owszem uziemiają konstrukcję, ale przewód uziemiający prowadzą przez dach wewnątrz budynku razem z przewodami „prądowymi” i podłączają do uziemienia w rozdzielnicy w domu. Ok, to wyobraźmy sobie, że w konstrukcję instalacji uderza piorun i najkrótszą drogą, czyli przewodem uziemiającym wysokie napięcie płynie do ziemi. I którędy musi przepłynąć? Przez nasz dom, powodując prawdopodobnie jego pożar.

Jeśli uziemienie instalacji, podobnie jak instalację odgromową poprowadzimy na zewnątrz domu, to wszystkie ładunki elektryczne popłyną do ziemi poza budynkiem. Wtedy np. przy uderzeniu pioruna ryzyko pożaru jest o wiele mniejsze.

Uziemienie musi być wykonane solidnie, najlepiej z wykorzystaniem gotowych, dedykowanych do tego blaszek i złączek uziemiających a pręt uziemiający powinien być wbity głęboko w ziemię. Na koniec w protokole odbioru instalacji firma powinna wpisać wartość oporu wykonanego uziemienia.

Jeśli mamy ubezpieczenie instalacji fotowoltaicznej, to jednym z warunków jakie należy spełnić jest uziemienie instalacji fotowoltaicznej. Jeśli go nie mamy, to starający się o ewentualne odszkodowanie po jakiejś awarii spowodowanej siłami natury, nie mając uziemienia możemy, mieć problem z wypłatą odszkodowania.

Dla zainteresowanych tematyką odsyłam do artykułu, w którym zagadnienia związane z uziemieniem i ochroną odgromową są wnikliwie opisane.

Instalacja fotowoltaiczna – ochrona odgromowa i przepięciowa.

 

18.  Co się dzieje z energią elektryczną, którą wyprodukujemy, a której nie zużyjemy od razu?

Idealnie byłoby, gdybyśmy całą wytworzoną energię mogli zużywać na potrzeby własne. Wtedy nie musielibyśmy płacić za prąd pobrany z sieci energetycznej. Niestety, tak dobrze nie ma. Najwięcej prądu nasza elektrownia wyprodukuje w czasie, kiedy jesteśmy w pracy i nie możemy jej zużyć na bieżące potrzeby. W instalacjach On-Grid nadwyżki energii wprowadzamy do sieci energetycznej i korzystają z niej nasi sąsiedzi. To, co wprowadzimy do sieci energetycznej w ciągu dnia, będziemy mogli „odebrać” w czasie, kiedy nasza instalacja fotowoltaiczna nie będzie już pracowała. Zakład energetyczny pobierze od nas „opłatę za przechowanie naszego prądu w sieci energetycznej”. Wyniesie ona:

• 20% energii wprowadzonej do sieci, jeśli nasza instalacja fotowoltaiczna ma mniej jak 10 kWp zainstalowanej mocy
• 30% energii wprowadzonej do sieci, jeśli nasza instalacja fotowoltaiczna ma więcej jak 10 kWp zainstalowanej mocy

 

Przykład:

Nasza instalacja w ciągu dnia wyprodukowała 20 kWh energii elektrycznej. Na bieżące potrzeby zużyliśmy 5 kWh. Pozostałe 15 kWh wysłaliśmy do sieci energetycznej. W czasie kiedy instalacja nie będzie pracowała, za darmo, będziemy mogli z sieci pobrać 12 kWh energii elektrycznej (15 kWh -20%).

 

19. Co wpływa na wydajność instalacji fotowoltaicznej?

Na wydajność instalacji fotowoltaicznej a co za tym idzie na ilość wyprodukowanej przez nią energii elektrycznej wpływ mają:

• Orientacja dachu, na którym będą zainstalowane panele fotowoltaiczne. Idealnie byłoby, gdyby panele skierowane były na południe. Wtedy instalacja pracuje najlepiej. Jeśli nie mamy dachu skierowanego idealnie na południe, to możemy zainstalować panele np.  na połaciach skierowanych na wschód i zachód. To też dobry kierunek. Na pewno nie warto instalować paneli na północnej połaci dachowej.

  

• Nachylenie dachu – Panele pracują najbardziej wydajnie, kiedy promienie słoneczne padają na ich powierzchnię pod kątem prostym. Aby tak było przez większość roku, optymalnym kątem nachylenia dachu jest kąt między 30-40 stopni. Jeśli mamy dach nachylony pod większym kątem, to też nie ma tragedii. Instalacja będzie pracowała z minimalnie mniejszą wydajnością latem, ale za to zimą kiedy słońce jest niżej nad horyzontem, będzie można więcej z niej wycisnąć.
• Zacienienie – to czynnik mający duży wpływ na pracę instalacji. Zacienie jednego tylko panelu powoduje, że cały obwód, w którym ten panel jest włączony działa znacznie mniej wydajnie. Cień mogą generować elementy budynku takie jak maszty, kominy, konstrukcja dachu ale także drzewa rosnące w pobliżu domu. Jeśli nie mamy innego wyjścia i musimy panele zainstalować w miejscach, gdzie okresowo pada cień, to powinniśmy zastosować tzw. optimizery, które poprawią pracę naszej instalacji fotowoltaicznej i zniwelują wpływ zacienienia.
• Jakość wykonania – źle rozmieszczone panele, niewłaściwie dobrana ich moc i ilość, błędna instalacja, niedbale wykonane połączenia elektryczne to przyczyny niskiej wydajności instalacji fotowoltaicznych i niezadowolenia inwestorów. Jeśli wydaje nam się, że instalacja, którą mamy zamontowaną działa źle, to możemy porównać uzyski naszej instalacji z innymi, w naszej okolicy. Takie instalacje można znaleźć np. na stronie PVmonitor.pl  Wystarczy zobaczyć, ile energii elektrycznej w konkretnym dniu wyprodukowała podobnej mocy instalacja w naszej okolicy i już mamy pewność że nasza instalacja pracuje dobrze lub źle. Jeśli różnice są znaczne, to musimy sprawdzić, dlaczego nasza instalacja działa tak słabo. Jeśli nie mamy wiedzy na ten temat, to możemy zlecić audyt naszej instalacji firmom, które się tym zajmują. Specjaliści przyjadą, obejrzą naszą instalację, elementy, z których się składa i jeśli coś jest źle zrobione, to na pewno doradzą i pomogą w usunięciu usterek. Owszem, to kosztuje, ale jeśli dzięki temu nasza instalacja ma pracować wydajniej, to uważam, że warto.

 

20. Czy nasza instalacja fotowoltaiczna zapewni nam prąd w domu w przypadku wyłączenia zasilania w sieci?

Niestety nie, ze względów bezpieczeństwa, kiedy w sieci nie ma prądu, nasza instalacja automatycznie się wyłącza. Kiedy prąd w sieci znów zacznie płynąć, inwerter włączy się automatycznie i zacznie przesyłać energię elektryczną. O tym, dlaczego tak się dzieje pisałem już na blogu we wpisie Instalacja fotowoltaiczna – hit czy kit?

 

21. Jak i kiedy rozliczamy się z zakładem energetycznym, kiedy mamy instalację fotowoltaiczną?

Kiedy stajemy się prosumentem, czy kiedy produkujemy energię elektryczną i nadwyżki wprowadzamy do sieci energetycznej to rozliczamy się zakładem energetycznym co pół roku. Na fakturze będziemy mieli ilość energii pobranej z sieci oraz ilość energii do sieci wprowadzonej. Później będzie rozliczenie różnicy między tym co pobraliśmy a tym co wysłaliśmy do sieci energetycznej pomniejszone o 20%. Jeśli więcej pobraliśmy niż wprowadziliśmy do sieci energetycznej, to za różnicę będziemy musieli zapłacić. Jeśli więcej prądu wysłaliśmy do sieci niż pobraliśmy, to zapłacimy tylko opaty stałe. Pozostałą nadwyżkę będziemy mogli wykorzystać w kolejnym okresie rozliczeniowym.

 

Przykład 1.

Od stycznia o czerwca nasza instalacja wyprodukowała 5000 kWh energii elektrycznej. Bezpośrednio w domu zużyliśmy 1000 kWh energii elektrycznej. Do sieci energetycznej wprowadziliśmy 4000 kWh energii elektrycznej. Zgodnie z umową, za darmo będziemy mogli odebrać 3200 kWh energii elektrycznej z sieci. 

W tym samym okresie z sieci energetycznej pobraliśmy 4500 kWh energii elektrycznej. 

Na fakturze będziemy mieli 

Energia pobrana 4500 kWh

Energia wprowadzona do sieci 4000 kWh

Różnica po uwzględnieniu opustu 20% 4500 kWh – 3200 (4000 – 20%) kWh = 1300 kWh 

Za tą energię elektryczną  plus opłaty stałe będziemy musieli zapłacić.

Przykład 2.

Od lipca o grudnia nasza instalacja wyprodukowała 5000 kWh energii elektrycznej. Bezpośrednio w domu zużyliśmy 1000 kWh energii elektrycznej. Do sieci energetycznej wprowadziliśmy 4000 kWh energii elektrycznej. Zgodnie z umową, za darmo będziemy mogli odebrać 3200 kWh energii elektrycznej z sieci. 

W tym samym okresie z sieci energetycznej pobraliśmy 2500 kWh energii elektrycznej. 

Na fakturze będziemy mieli 

Energia pobrana 2500 kWh

Energia wprowadzona do sieci 4000 kWh

Różnica po uwzględnieniu opustu 20% to 2500 kWh – 3200 (4000 – 20%) kWh = – 700 kWh 

Kwota na fakturze, którą będziemy musieli uregulować będzie zawierała tylko opłaty stałe. Pozostałą do wykorzystania energię elektryczną w ilości 700 kWh będziemy mogli odebrać w ciągu kolejnych 6-ciu miesięcy. Jeśli jej nie wykorzystamy, przepadnie. 

 

22. Czy trzeba myć panele fotowoltaiczne?

Panele fotowoltaiczne są zabezpieczone specjalną powłoką która utrudnia przywieranie brudu. Jeśli kurz, pył i jakiś brud, np odchody ptaków pojawią się na panelach, to deszcz powinien je zmyć. Gdyby tak się nie stało możemy umyć panele wodą, bez żadnych detergentów. Zazwyczaj jednak nie ma takiej potrzeby.

 

23. Czy produkcja własnej energii elektrycznej wymaga posiadania jakichś zezwoleń, koncesji itp?

Od września 2013 roku, kiedy zmieniło się prawo, każda osoba fizyczna, która chce produkować własną energię elektryczną, może zainstalować instalację o mocy do 40 kWp bez koncesji i specjalnych zezwoleń ani konieczności zakładania działalności gospodarczej. Co więcej, zakład energetyczny ma obowiązek podłączyć taką instalację do sieci i odbierać nadwyżki wyprodukowanego prądu.

 

24. Czy wymiana licznika na dwukierunkowy jest płatna?

Za wymianę licznika na dwukierunkowy nie płacimy. Prawo nakłada na zakład energetyczny obowiązek wymiany licznika na swój koszt w terminie 30 dni od daty zgłoszenia.

 

25. Jakie dokumenty są potrzebne do budowy i podłączenia instalacji fotowoltaicznej?

Nie ma tu specjalnych wymagań. Nie potrzebujemy pozwolenia budowlanego ani koncesji. Wystarczy zgłoszenie w zakładzie energetycznym, który zobowiązany jest do wymiany licznika na dwukierunkowy i podłączenia naszej instalacji do sieci energetycznej.

26. Jak długo trwa montaż instalacji fotowoltaicznej?

Czas montażu zależy od wysokości budynku, konstrukcji dachu, wielkości instalacji, pogody. Jeśli nie pojawiają się dodatkowe przeszkody, to instalacja o mocy do 10 kWp powinna być zamontowana w ciągu 1-3 dni.

27. Ile mamy czasu na wykorzystanie zmagazynowanej/wprowadzonej do sieci energii elektrycznej?

Energię wprowadzoną do sieci można wykorzystać w ciągu 12 miesięcy od daty jej wprowadzenia do sieci energetycznej. W pierwszej kolejności rozliczana będzie najstarsza energia w „magazynie” dzięki czemu możemy maksymalnie wykorzystać wyprodukowane nadwyżki prądu.

28. Kto to jest prosument?

Prosument – producent/konsument – osoba która produkuje energię elektryczną na własny użytek, nadwyżki magazynuje w sieci energetycznej a braki kupuje od dostawcy energii elektrycznej.

29. Ile można zaoszczędzić/zarobić montując instalację fotowoltaiczną?

Powiem tak, to zależy jak duże płacimy obecnie rachunki za energię elektryczną i jak dobierzemy instalację fotowoltaiczną. Odpowiem na przykładzie.

Załóżmy, że miesięcznie płacisz 250 zł za prąd, czyli zużywasz około 400 kWh energii co miesiąc.

W ciągu roku zużyjesz 4800 kWh energii elektrycznej, za którą zapłacisz 3000 zł

Żeby pokryć roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną ze swojej instalacji fotowoltaicznej potrzebujesz paneli o mocy około 6000 kWp. Moc jest większa ponieważ tylko część energii zużyjesz na bieżące potrzeby a większą część wprowadzisz do sieci a później odbierzesz tylko 80% tego co zmagazynowałeś.

Instalacja o mocy 6000 kWp będzie kosztować między 24000 zł a 30000 zł. Załóżmy, że wydasz największą kwotę, 30000 zł.

Instalacja kosztowała 30000 zł

Zwrot z programu Mój prąd to 5000 zł.

Ulga w podatku to 17% z pozostałych 25000 zł, czyli 4250 zł

30000 zł – 5000 zł -4250 zł = 20750 zł

Po odliczeniu dotacji i ulgi podatkowej koszt instalacji wynosi 20750 zł

Jeśli nasza instalacja będzie pokrywała 100% zapotrzebowania na energię elektryczną naszego domu, to rocznie za prąd będziemy musieli zapłacić około 300 zł. To opłaty stałe, jakie będzie trzeba płacić niezależnie od ilości energii pobranej i wyprodukowanej. Do tej pory rocznie płaciliśmy 3000 zł. Czyli oszczędzamy 90% kosztów.

3000 zł – 300 zł = 2700 zł

Każdego roku oszczędzimy 2700 zł.

Kwota 20750 zł zwróci nam się po 7,7 roku pracy instalacji fotowoltaicznej. Później będziemy już zarabiać, nie płacąc za energię elektryczną. Załóżmy, że przez 8 lat odzyskujemy zainwestowane pieniądze, a potem zarabiamy.

Jeśli założymy, że instalacja będzie pracowała przez 20 lat bezawaryjnie, to łatwo policzyć, że przez 12 lat zarobimy 12 x 2700 zł = 32400 zł. Tyle musielibyśmy zapłacić za prąd, gdybyśmy nie mieli zainstalowanej fotowoltaiki. Kwota pokaźna, pozwalająca na montaż kolejnej instalacji. Jak widzisz, inwestycja w mikroinstalację fotowoltaiczną opłaca się i pozwala na realne oszczędności liczone w tysiącach złotych rocznie.

 

30. Skąd można uzyskać dofinansowanie do instalacji fotowoltaicznej?

1. Lokalne samorządy mają w swojej ofercie różne formy dofinansowania ekologicznych źródeł ogrzewania i wytwarzania energii. Warto zapytać w swojej gminie o takie wsparcie. Jeśli nie ma takich programów lub środki na nie przeznaczone już się wyczerpały to mamy jeszcze:
2. Program „Czyste powietrze”, który pozwala na otrzymanie preferencyjnej pożyczki na zakup instalacji fotowoltaicznej i uzyskanie zwrotu w postaci ulgi podatkowej
3. Program „Mój prąd”, który pozwala na uzyskanie dotacji w kwocie 5000 zł (50% kosztów instalacji)

31. Co jest potrzebne do uzyskania dotacji do instalacji fotowoltaicznej?

To zależy od podmiotu, który wypłaca takie dofinansowanie. Zazwyczaj jest to wniosek, kopie faktur potwierdzających zakup i montaż instalacji, oświadczenie zakładu energetycznego o przyłączeniu instalacji do sieci energetycznej, oświadczenie instalatora o montażu instalacji fotowoltaicznej i posiadanych uprawnieniach. Szczegółowy wykaz potrzebnych dokumentów znajdziemy na stronach podmiotów, w których staramy się o dotację.

32. Jak rozliczyć koszty instalacji w deklaracji rocznej PIT?

Od dochodu możemy odliczyć tylko koszty instalacji, jakie nie zostały pokryte przez dotacje i dofinansowania z innych źródeł. Jeśli otrzymaliśmy dofinansowanie z urzędu gminy/miasta lub z programu „Mój prąd” to musimy odliczyć te kwoty od poniesionych kosztów i dopiero pozostałą kwotę wpisać w PIT-0 podczas rocznego rozliczenia.

Przykład:

Za instalację zapłaciliśmy 20000 zł. Z programu Mój prąd otrzymaliśmy 5000 zł dotacji. Od dochodu w rozliczeniu rocznym PIT możemy odliczyć tylko różnicę czyli 15 000 zł.

Ulga termomodernizacyjna obowiązuje kiedy działa program „Czyste powietrze”, czyli przynajmniej do końca 2029 roku. Co rok możemy odliczać od podatku wydatki poniesione na budowę instalacji fotowoltaicznej. Jeśli np. w 2019 roku zamontowaliśmy instalację fotowoltaiczną, a w roku 2020 rozbudowaliśmy ją i wydaliśmy kolejne pieniądze, to kwoty wydane w 2019 roku możemy odliczyć od podatku za rok 2019 a kwoty wydane w 2020 roku w rozliczeniu za rok 2020. Co więcej jeśli zdarzy się sytuacja, że zwrot będzie większy niż podatek który mamy zapłacić, to w kolejnych lata (maksimum 3) możemy odliczyć to, czego nie udało się odliczyć w roku bieżącym. Limit kwoty, jaką można odliczyć od dochodu to 53000 zł.

Więcej szczegółów znajdziesz na stronach:

Ulga termomodernizacyjna – objaśnienia US

Ulga termomodernizacyjna objaśnienia podatkowe

Kto może skorzystać i jak rozliczyć ulgę termomodernizacyjną

 

33. Czy można podglądać/monitorować, jak pracuje instalacja fotowoltaiczna?

Każdy dobry producent falowników umożliwia podgląd online stanu pracy falownika. Można to robić poprzez stronę internetową lub aplikację mobilną dostępną na smartfony. W aplikacji widzimy, czy inwerter pracuje, ile energii wyprodukował w ciągu dnia, miesiąca, roku, od czasu uruchomienia instalacji. Jeśli dodatkowo wyposażymy instalację w dodatkowy licznik podłączony do inwertera to zobaczymy ile w tej chwili, produkowanej energii zużywa nasz dom a ile trafia do sieci energetycznej. Taki bajer kosztuje około 1000 zł. Jeśli jesteś klientem Tauron-a, to podgląd ilości energii pobranej z sieci i wysłanej do sieci otrzymasz za darmo, w panelu klienta.

 

Podgląd pracy instalacji z najważniejszymi danymi i zdjęciem naszego domu.

 

Wersja „na bogato” z zainstalowanym akumulatorem i licznikiem dwukierunkowym. Raczej nie spotykana w Polsce instalacja.

 

Strona e-licznik od Tauron-a, na której mamy dane z naszego licznika i widzimy ile prądu w jakich godzinach pobraliśmy i wysłaliśmy do sieci energetycznej.

 

Kilka słów na koniec.

Czy inwestycja w instalację fotowoltaiczną się opłaca?

Tak, jeśli płacisz rachunki za energię elektryczną w kwocie wyższej niż 100 zł miesięcznie.

Instalując panele fotowoltaiczne nie tylko oszczędzamy na rachunkach za prąd. Instalacja fotowoltaiczna produkuje czysty prąd, nie hałasuje, nie przeszkadza, jest bezobsługowa i pozwala na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska bo konwencjonalne elektrownie mogą spalać mniej węgla. Wiem, to nie na rękę górnikom, ale na szczęście odnawialne źródła energii to jedyny wybór jeśli chcemy żyć w świecie, gdzie nie ma suszy, ekstremalnych upałów, pożarów, walki o wodę i jedzenie. Im więcej gazów cieplarnianych wyprodukujemy, tym mniej przyjazne do życia będzie nasze otoczenie. Fotowoltaika pozwala na produkcję prądu bez emisji szkodliwych gazów.

Według mnie, na każdym domu powinna być zamontowana instalacja fotowoltaiczna i w słoneczne dni produkować czysty prąd. Obecne formy dofinansowania ekologicznych źródeł ciepła i wytwarzania energii elektrycznej są na tyle atrakcyjne, że koszt instalacji spada do akceptowalnego poziomu. Jeśli ktoś jeszcze zastanawia się, czy montować instalację fotowoltaiczną, to niech zaryzykuje i wyda te kilkanaście tysięcy na ekologiczne źródło energii elektrycznej. Trudno o lepszą inwestycję kapitału. Zwrot z instalacji fotowoltaicznej to około 15% rocznie. Po ośmiu lata zarabiamy już na czysto 15% od tego co zainwestowaliśmy.